1956

Orta Doğu Yüksek Teknoloji Enstitüsü kuruldu.

1956-1960

ODTÜ'nün kuruluşunda danışman olarak görev yapan Prof. G. Holmes Perkins'in 1957 yılında ODTÜ için önerdiği gelişme planı, Türkiye'de endüstriyel tasarımın bir üniversite programı olarak yer aldığı ilk belgedir. 1956-60 dönemini kapsayan bu planda Mimarlık Fakültesi kapsamında bir endüstriyel tasarım bölümü açılması öngörülmüştür. (Payaslıoğlu, 1996: 59)

1958-61

ODTÜ Mimarlık Fakültesi'nde Boston Çağdaş Sanatlar Enstitüsü ile işbirliği içinde bir tasarım merkezi kurulması için çaba harcandı (Munro, 1971). Ancak finansman sorunları ve siyasi ortamın elverişsizliği nedeniyle bu öneri hayata geçemedi (Er, Korkut ve Er, 2003: 28).

1964

Tasarımcı Raymond Loewy, 1964 güzünde Mimarlık Fakültesini ziyaret etti.[1] Loewy, bu ziyaretin ardından dönemin önemli mesleki yayınlarından olan Industrial Design dergisinin eğitimle ilgili bir sayısını Rektör Kemal Kurdaş'a ve Mimarlık Fakültesi Dekanı Aptullah Kuran'a göndermiş, derginin marjinine kendi tasarım ofisinde de çalışan Jay Doblin'i tavsiye eder nitelikte bir not düşmüştür.

1965

Mimarlık Fakültesi Dekanı Aptullah Kuran, "Preliminary Report on the Proposed Department of Industrial Design" (Kurulacak Endüstriyel Tasarım Bölümü için Ön Rapor) başlıklı bir rapor hazırladı.

1969-1972

ABD'li endüstriyel tasarımcı David K. Munro, ODTÜ Mimarlık Fakültesi'nde bir endüstriyel tasarım programı açılması amacıyla AID (Agency for International Development) desteğiyle 1969 güzünde göreve başladı. Munro, ODTÜ'de görev yaptığı dönemde bir endüstriyel tasarım yüksek lisans programı önerisi geliştirdi, endüstri ile temaslarda bulundu, seçmeli dersler açtı ve yüksek lisans tezleri yönetti. Munro'nun 1969 güz döneminden itibaren Mimarlık Bölümü'nde açtığı seçmeli dersler, Türkiye'de endüstriyel tasarım alanında açılan ilk derslerdir.[2] Munro, 1972 yılının yazında Türkiye'den ayrılmıştır.

2 Mayıs 1972

David K. Munro, Türkiye'de endüstriyel tasarım alanındaki ilk sergiyi düzenledi. "Endüstri Tasarımı Dünyası" sergisi, Amerikan Haberler Merkezi'nin desteği ile ODTÜ Mimarlık Bölümü tarafından 1972 baharında Ankara'da Or-An Yapı Merkezi sergi salonunda açıldı. Türk Amerikan Derneği'nde ve Mimarlar Odası'nda tekrar eden sergide, batıda endüstriyel tasarımın gelişimi tanıtıldı. Sergide ODTÜ Mimarlık Bölümü endüstriyel tasarım seçmeli derslerinde yapılan öğrenci projelerinden örnekler de yer aldı. Sergi materyalinin üretimini Mehmet Asatekin ve Güner Mutaf gerçekleştirdiler. Galeride sergilenen panoları aşağıda görebilirsiniz:

1972-1978

Munro ile yüksek lisans çalışması yapmış olan Mehmet Asatekin ve Güner Mutaf, ODTÜ Mimarlık Bölümü'nde endüstriyel tasarım dersini seçmeli ders olarak vermeye devam ettiler ve bölümün kurulabilmesi için fakülte yönetiminin yaptığı çeşitli teşebbüslerde yer aldılar.

8 Mayıs 1979

Mimarlık Fakültesi Dekanlığı'nın 1978 yılında başlattığı girişim olumlu sonuçlandı; Mehmet Asatekin ve Güner Mutaf'ın hazırladıkları dört yıllık lisans programı ve bölüm teklifi 8 Mayıs 1979 tarihli Akademik Konsey toplantısında kabul edilerek ODTÜ'de bir endüstri ürünleri tasarımı bölümü lisans programı kuruldu. Bu dönemde ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dekanı, Doç. Dr. Mustafa Pultar'dı. Bölüm, eğitim programına Aralık 1979'da 16 öğrenci, iki öğretim görevlisi (Mehmet Asatekin, Güner Mutaf) ve Mimarlık Bölümü'nden bir öğretim görevlisinin (Selahattin Önür) katkısı ile başladı. Öğr. Gör. Mehmet Asatekin, ilk bölüm başkanı olarak görev aldı.

1980

18-24 Haziran 1980 tarihleri arasında ODTÜ yerleşkesinde Ankara İtalyan Kültür Heyeti'nin işbirliği ile "İtalyan Dizayn Sergisi" düzenlendi.

1981

ICSID (International Council of Societies of Industrial Design) Dünya Tasarım Okulları Servisi'ne (World Design Schools Service) üye olan bölüm, 1980 yılında Milano'da yapılan Akdeniz bölgesel toplantısına davet edildi. ICSID'e "associate member" olmak üzere başvuran bölümün üyeliği, 1981 yılındaki genel kurulda onaylandı. 2000 yılına kadar Türkiye'den ICSID üyesi tek kurum olan ODTÜ Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü, halen ICSID eğitim kurumu üyesidir.

1985-1994

1984 yılına kadar merkezi sistemle öğrenci kabul eden bölüm, 1985-1994 yılları arasında kendi geliştirdiği özel bir giriş sınavıyla öğrenci kabul etmiştir. 1995 yılından itibaren tekrar merkezi sistemle öğrenci kabul etmeye başlamıştır.

1994

Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü, 1994 yılının güzünde Türkiye'de bu alandaki ilk uluslararası akademik etkinlik olan "Tasarım, Endüstri ve Türkiye" başlıklı sempozyumu düzenledi.

1994

İngiltere'de tasarım yöntemleri alanının öncülerinden olan Profesör Bruce Archer, "Tasarım, Endüstri ve Türkiye" başlıklı sempozyuma davetli konuşmacı olarak katıldı. İngiliz Kültür Heyeti'nin desteği ile davet edilen Prof. Archer, sempozyum öncesinde tasarım eğitimi konusunda bölüm elemanlarına yönelik hizmet içi eğitim seminerleri verdi, yüksek lisans programı kurmaya yönelik olarak Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü öğretim elemanlarının katıldığı bir çalıştay yürüttü. Çalıştayın sonucunda, programın bilimsel odaklı, araştırma ağırlıklı bir ders programı ve tez çalışması içermesi görüşü benimsendi.

1997

Tasarımdaki güncel gelişmelere ve yeni problem alanlarına odaklanan, endüstri ürünleri tasarımının çok disiplinli yapısını öne çıkaran, araştırma merkezli ve disiplinlerarası yüksek lisans programı, Doç. Dr. Gülay Hasdoğan'ın öncülüğünde hazırlandı ve 1997-98 akademik yılı başında açıldı.

1997-2002

Almanya'da Hochschule für Kunst und Design Halle'den Prof. Wolfgang Jonas ile yapılan işbirliği sonucu ikisi 1997 ve 2000 yıllarında ODTÜ'de, biri 1998'de Halle'de olmak üzere sistemli düşünme ve senaryo kurma yöntemleriyle konsept geliştirmeyi amaçlayan çalıştaylar düzenlendi. Halle'de düzenlenen çalıştaya bölümün ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıflarından on öğrenci katıldı.

2002

Goethe Enstitüsü'nün desteği ve ev sahipliğiyle Almanya'dan ve Türkiye'den davetli konuşmacıların yer aldığı "Tasarım, Kültür, Tüketim: Farklı Modern Deneyimler" başlıklı uluslararası bir sempozyum düzenlendi.

2002

Öğr. Gör. Fatma Korkut ve yarı zamanlı Öğr. Gör. Naz Evyapan'ın yürüttüğü ID 402 Mezuniyet Projesi dersi kapsamında endüstri kuruluşlarıyla işbirliği yaparak gerçekleştirilen mezuniyet projeleri, ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi'nde sergilendi. Her yıl ortalama 35 endüstri kuruluşuyla işbirliği yaparak gerçekleştirilen mezuniyet projeleri, 2002 yılından bu yana düzenli olarak sergilenmektedir.

2003

Türkiye'nin ilk ürün kullanılabilirliği ölçüm laboratuvarı olan ODTÜ BİLTİR Merkezi ÜTEST birimi Doç. Dr. Çiğdem Erbuğ'un öncülüğünde kuruldu. Birim, 2003 yılı sonlarından bu yana endüstriyel kuruluşlara hizmet vermenin yanı sıra Bölümümüzde gerçekleştirilen lisansüstü araştırmalara da destek olmaktadır.

2004

ODTÜ Endüstri Ürünleri Tasarımı Anabilim Dalı'nda doktora programı açıldı. Doç. Dr. Gülay Hasdoğan'ın öncülüğünde hazırlanan program, giderek daha fazla gereksinim duyulan ve genç üniversite adayları tarafından yüksek oranda tercih edilen bir alan olan endüstri ürünleri tasarımının kuramsal, yöntemsel, sosyal, kültürel, tarihsel, ergonomik, çevresel, yönetsel, teknolojik ve eğitimsel bakış açılarından biri veya birkaçını ele alarak, endüstri ürünleri tasarımının ilgili alanlarından birinde yeni bilgi üretmek ve nitelikli araştırmacı yetiştirmek amacıyla kurulmuştur.

2004

Öğr. Gör. Alex Velasco ve Öğr. Gör. Naz Evyapan'ın yürüttüğü "alternatif stüdyo" dersinde üretilen öğrenci projeleri, Koleksiyon Mobilya'nın desteğiyle Milano Tasarım Haftası kapsamında Salone Satellite'de sergilendi. "Mobile Mobilia" başlığı altında açılan sergide, üçüncü ve dördüncü sınıf öğrencileri tarafından gerçekleştirilen on projenin prototipi, yedi projenin ise iki boyutlu çizimleri yer aldı.

2004

Bölüm, Dördüncü Uluslararası Tasarım ve Duygusal Deneyimler Konferansı'na ev sahipliği yaptı. Design and Emotion Society tarafından iki yılda bir, farklı bir ülkede düzenlenen bu konferans, beraberindeki sergiler ve çalıştaylarla birlikte ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi'nde gerçekleşti.

2007

Mezuniyet Projeleri Sergisi beraberinde sergi kataloğu yayımlanmaya başladı.

2007

Yılda iki kez çıkan "Tasarımdan Haberler" başlıklı bölüm bülteni yayımlanmaya başladı.

2008

ODTÜ Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü, Hollanda'daki Delft Teknoloji Üniversitesi, Endüstriyel Tasarım Mühendisliği Bölümü ile birlikte "Etkileşim için Tasarım": Uluslararası Ortak Yüksek Lisans Programı'nı açtı. Öğrencilerin Ankara'da ve Delft'de ikişer yarıyıl okuyarak tamamladıkları program, Yrd. Doç. Dr. Bahar Şener-Pedgley, Yrd. Doç. Dr. Naz Evyapan ve Öğr. Gör. Canan E. Ünlü'den oluşan ekip öncülüğünde geliştirildi.

Şubat 2012

ODTÜ ve BSH-Profilo işbirliğiyle üçüncü ve dördüncü yıl stüdyolarında "Home Heroes: Designing Tomorrow's Home Appliances for Profilo" temalı proje gerçekleştirildi. Dördüncü yıl projelerinden bir seçki, Almanya'da Munich Creative Business Week (Münih Yaratıcı İş Haftası) kapsamında sergilendi.

2012

Bölüm, 2011-12 Güz döneminde son sınıf stüdyo dersinde OMSİAD (Ofis Mobilyaları Sanayi ve İş Adamları Derneği) işbirliği ile "Ofis Dinlenme Koltuğu Projesi"ni gerçekleştirdi. 38 öğrencinin katılımıyla 6 haftalık proje sonunda 11 OMSİAD üyesi firma 19 sonuç projeyi prototipledi. 31 Ocak – 4 Şubat tarihleri ​​arasında CNR İstanbul'da düzenlenen Officexpo fuarında projeler prototiplerle birlikte sergilendi. Prototiplemeye destek veren altı firma, projelerini gerçekleştirmek üzere altı öğrenciyle anlaşma imzaladı.

2012

Bölüm, İstanbul Tasarım Bienali Akademi Programı'na ilk kez Kadir Has Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi'nin ev sahipliğinde iki sergi ile katıldı: "Ürün Malzemelerinde Kusurluluk" (Doç. Dr. Owain Pedgley'in yürüttüğü Malzeme Deneyimi Dersinden projeler) ve "Polimer Mücevherat" (Yarı Zamanlı Öğr. Gör. Sezgin Akan'ın Geleneğin Ötesinde Mücevher dersinden projeler).

2013

ODTÜ Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü ile İngiltere'nin önde gelen tasarım eğitim ve araştırma kurumlarından biri olan Loughborough Design School arasında Erasmus Değişim Anlaşması imzalandı. Anlaşma, Loughborough Üniversitesi mezunu öğretim üyesi Owain Pedgley tarafından hazırlandı.

2013

ODTÜ Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü, Domus Dergisinin "Avrupa'nın En İyi 100 Mimarlık ve Tasarım Okulu 2013" başlıklı rehberinde ilk kez yer aldı.

2014

UTAK 2014 (Ulusal Tasarım Araştırmaları Konferansı) ilk kez Yard. Doç Dr. Pınar Kaygan'ın koordinasyonu ile ODTÜ Mimarlık Amfisinde düzenlendi. 2016 Naz Börekçi, 2018 Gülşen Töre Yargın, 2020, Senem Turhan.

2014

Pratt Enstitüsü'nden Amerikalı Fulbright bursiyeri Prof. Martin Skalski, 3. ve 4. sınıf öğrencilerine "Sense of From" seçmeli dersini açtı.

2014

İlk Ortak Temel Tasarım Çalıştayı, Ankara'nın tüm Endüstriyel Tasarım bölümlerinin katılımıyla ODTÜ'de düzenlendi. 2015 ve 2016 yıllarında takip organizasyonlar yapıldı.

2014

ODTÜ, Üniversitede bir Tasarım Fabrikası kurmak için Ankara Kalkınma Ajansı'na başvurdu. Bölümümüz, atölyelerin alt yapısının planlanması ve disiplinler arası tasarım stüdyolarının düzenlenmesi sürecine destek verdi.

2016

Bölüm, 24-29 Ekim 2016 tarihleri ​​arasında Dubai Design Week '16 kapsamında Birleşik Arap Emirlikleri, Dubai'de düzenlenen ikinci Global Grad Show'da ilk kez yer aldı. Dubai Tasarım Bölgesi'nde düzenlenen sergiye 30 ülkeden 50 üniversite katıldı. 2014 mezunumuz Ahsen Gülsen, bitirme projesini sergilemek üzere davet edildi. Bölüm üyemiz Yard. Doç Dr. Naz A.G.Z. Börekçi de etkinliğe katılarak "Tasarım Ne Yapmalı?" konulu forumda konuşmacı olarak yer aldı.

Şubat 2019

"Yeni Stüdyo" sistemi, 2019 bahar döneminde tüm lisans öğrencilerine uygulanmaya başladı. Her yıl 80 yeni öğrencinin gelmesiyle birlikte, artan öğrenci sayısının baskısı nedeniyle, lisans stüdyo alanları yıl grupları arasında paylaşılarak kullanılmaya başladı.

10 Mayıs 2019

Bölüm, ikinci kez bir ETAK (Endüstriyel Tasarım Bölümleri Akademik Konseyi) toplantısına ev sahipliği yaptı. 10 Mayıs 2019'da ODTÜ'de düzenlenen ETAK toplantısında ETAK Akreditasyon Komisyonu kuruldu ve başkanlık görevini Prof. Dr. Gülay Hasdoğan yürüttü.

9-12 Temmuz 2019

Bölüm, Design Research Society (DRS) ile farklı ülkelerde iki yılda bir düzenlenen Beşinci Uluslararası Tasarım Eğitimi Araştırmacıları Konferansı LearnX Design 2019'a ev sahipliği yaptı. Doç. Dr. Naz Börekçi, Doç. Dr. Fatma Korkut ve Öğr. Gör. San. Yet. Dalsu Özgen Koçyıldırım koordinatörlüğünde ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi'nde düzenlenen etkinlikte, PhD pit-stop etkinliği ve çeşitli atölye çalışmaları da yer aldı.

2019

Orta Doğu Teknik Üniversitesinde 50 yıl önce açılan ilk endüstriyel tasarım dersi ve Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü'nün kuruluşunun 40 yıldönümü nedeniyle "ODTÜ endüstriyel tasarım eğitimi ve araştırmalarında 50/40 yıl" etkinlikleri 2019 boyunca kutlamalar, sergiler ve seminerlerle düzenlendi.

Mart 2020

Küresel salgın nedeniyle 2019-20 eğitim yılı Bahar döneminin geri kalanı ve 2020-21 akademik yılının tamamı uzaktan eğitim ile gerçekleştirildi.

Nisan 2020

YÖK yürütme kurulunun kararı ile içerikleri aynı isimleri farklı olan bölümlerin iisimlerinde ortaklaştırmaya gidildi ve bölümün ismi "Endüstriyel Tasarım olarak değiştirildi.

Hazırlayan, Fatma Korkut; katkıda bulunanlar, Mehmet Asatekin, Çağla Doğan, Gülay Hasdoğan, Figen Işık, Pınar Kaygan.

2014

UTAK 2014 (Ulusal Tasarım Araştırmaları Konferansı) ilk kez Yard. Doç Dr. Pınar Kaygan'ın koordinasyonu ile ODTÜ Mimarlık Amfisi'nde düzenlendi.

2016

UTAK 2016 “Sorumluluk, Bağlam, Deneyim ve Tasarım”, Doç. Dr. Naz Börekçi'nin koordinasyonu ile ODTÜ Mimarlık Amfisi'nde düzenlendi.

2018

UTAK 2018 "Tasarım ve Umut", Dr. Öğr. Üyesi Gülşen Töre Yargın'ın koordinasyonu ile ODTÜ Mimarlık Amfisi'nde düzenlendi.

2020

UTAK 2020 "Tasarım ve Öngörü", Dr. Öğr. Üyesi Senem Turhan'ın koordinasyonu ile ilk kez çevrimiçi olarak gerçekleştirildi.

2022

UTAK 2022 "Tasarım ve Çoğulculuk", Dr. Öğr. Üyesi Yekta Bakırlıoğlu, Dr. Öğr. Üyesi Damla Tönük, Dr. Öğr. Üyesi Güzin Şen'in koordinasyonu ile çevrimiçi olarak gerçekleştirildi.

2024

UTAK 2024 "Tasarım ve Çoğulculuk", Doç. Dr. Naz Börekçi, Doç, Dr. Fatma Korkut, Prof. Dr. Gülay Fatma Hasdoğan'ın koordinasyonu ile gerçekleştirilecektir.

Son güncelleme tarihi Mart 2024. Katkı ve düzeltmeler için lütfen id@metu.edu.tr adresine e-posta gönderiniz.

Notlar

[1] Raymond Loewy'in ziyareti, 19 Nisan 2001 tarihinde ODTÜ'de yapılan "Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü Kuruluş Yılları" konulu toplantıda Serim Denel tarafından nakledilmiştir.

[2] Üniversite katalogları, raporlar, not dökümleri ve ders materyallerine dayanarak oluşturulmuş, Munro'nun 1969-1972 yılları arasında yürüttüğü derslerin bir listesi şöyledir: ARCH 361 Industrial Design (Güz 1969, Güz 1970, Güz 1971), ARCH 362 Industrial Design (Bahar 1970), ARCH 461 Industrial Design (Güz 1970, Güz 1971), ARCH 462 Industrial Design II (Bahar 1971, Bahar 1972), ARCH 561 Industrial Design (Güz 1971), ARCH 562 Industrial Design (Bahar 1972), ARCH 564 Model Making (Bahar 1972). Bu bağlamda 1971 güz döneminde Öğretim Görevlisi Serim Denel'in açtığı "History of Industrial Design" başlıklı lisansüstü dersine de değinmek gerekir.

Kaynakça

Asatekin, Mehmet ve Güner Mutaf. 1978. "Endüstri Tasarımı Bölümü Kuruluş Raporu." Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi.

Er, H. Alpay, Fatma Korkut ve Özlem Er. 2003. "U.S. Involvement in the Development of Design in the Periphery: The Case of Industrial Design Education in Turkey, 1950s-1970s." Design Issues 19(2): 17-34.

Kurdaş, Kemal. 1998. ODTÜ Yıllarım: "Bir Hizmetin Hikayesi". Ankara: METU Press.

Matters, Robert L. 1959. "Proposed Formation of a Department of Product Design under the Dean and College of Architecture of the Middle East Technical University." ODTÜ iç yazışma, 30 Eylül 1959.

Munro, David K. 1971. "A Rationale and an Outline for the Establishment of a Department of Industrial Design at the Middle East Technical University, Ankara." Yayımlanmamış rapor, 23 sayfa, Ankara, ODTÜ, Ekim 1971.

Payaslıoğlu, Arif T. 1996. Türk Yükseköğretiminde Bir Yeniliğin Tarihi: Barakadan Kampusa 1954–1964. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.